Jeśli nasza wędrówka przypadnie na wczesny ranek, mamy spore szanse ujrzeć jednego z najpiękniejszych i najinteligentniejszych mieszkańców tutejszych lasów. Lis, bo o nim mowa, nie ma najlepszej opinii, zwłaszcza wśród właścicieli kur. Bo a tu jedną  porwie, tu drugą i trzecią zadusi. A jak już raz gdzieś się pojawi, najprawdopodobniej wróci. Niejeden żachnie się i oburzy na takie postępowanie – dlaczego lis zabija więcej kur niż tę jedną, którą zabiera i zjada? Cóż, w naturze wygląda to nieco inaczej. Nie byłby w stanie upolować tylu dzikich ptaków. Upolowałby jednego, może dwa, gdyby szczęście dopisało. I wróciłby po tego drugiego. Kiedy więc dopada kur, postępuje tak, jak przy każdym innym polowaniu – tylko rezultat jest inny. 

Lis należy do psowatych, jest więc kuzynem wilka i psa. Jego tropy dość łatwo jest pomylić z tropami niewielkiego psa, jednak sposób przemieszczanie się jest inny. Pies częściej kluczy, zbacza z obranej drogi, zawraca, natomiast lis – podobnie jak jego większy krewny wilk – na długich odcinkach biegnie prosto, często przy tym sznurując. Oznacza to, że lis stawia łapki na ziemi jedna za drugą, tak że jego trop wygląda jak sznurek. Zwłaszcza podczas śnieżnych zim, często można tu zobaczyć takie „sznureczki”. To, że jakiś teren jest penetrowany przez lisa, możemy również poznać po niezwykle charakterystycznym, mocnym i dość długo utrzymującym się zapachu. Kto raz poczuł lisa, rozpozna go zawsze!

Mało które zwierzę tak działa na naszą wyobraźnię jak wilk. Z jednej strony trochę się go boimy, z drugiej ‒ podziwiamy i czujemy z nim więź. Jeśli chodzi o strach, trzeba pamiętać, że w Polsce nie odnotowano ataku wilka na człowieka od wielu lat, a zwierzęta te znacznie bardziej boją się nas niż my ich. I nic dziwnego, niewiele innych gatunków doświadczyło takiego prześladowania z naszej strony, jak wilki właśnie.

Wilki niechętnie pokazują się ludziom ‒ na ogół, jeśli mogą uniknąć spotkania, robią to. Dość łatwo jednak wypatrzyć ślady ich obecności. Te inteligentne, aktywne przede wszystkim nocą zwierzęta, chętnie przemieszczają się ludzkimi ścieżkami ‒ po co przedzierać się przez krzaki lub brnąć w śniegu, jeśli można spokojnie i bez wysiłku biec wydeptanym szlakiem? Tropy wilka przypominają tropy dużego psa i trudno je odróżnić. Jednak tam, gdzie pies kluczy, kręci się, czasem zawraca ‒ wilk idzie prosto, jak po sznurku. Również wilcza kupa ‒ często pozostawiona na środku ścieżki ‒ przypomina psią, pełno w niej jednak kosteczek oraz sierści upolowanych zwierząt.

Wilki są zwierzętami rodzinnymi, w skład wilczej rodziny, liczącej na ogół od 4 do 8 członków, wchodzą rodzice oraz ich dzieci, znacznie rzadziej do grupy dołączają niespokrewnione osobniki. Jeśli będziecie mieli dużo, dużo szczęścia, być może usłyszycie ich przeciągłe wycie ‒ w taki sposób wilki komunikują się ze sobą.  

Po dojściu na Gorc Troszacki opuszczamy żółty szlak i wędrujemy dalej szlakiem zielonym. Warto tu jednak zaplanować krótką przerwę, nie tylko ze względu na roztaczające się stąd widoki. Jednymi z najczęstszych tropów na świeżym śniegu lub na błocie w Gorcach ‒ między innymi w tym właśnie miejscu ‒ jest trop jelenia. To piękne, duże zwierzę (byki osiągają wagę nawet 170 kg) jest dość płochliwe i bliskie obserwacje nie są częste. Późnym latem i wczesną jesienią góry rozbrzmiewają ich porykiwaniem i stękaniem. To czas rykowiska, czyli jelenich godów. Każdy byk stara się wówczas zebrać wokół siebie grupę łań, odstraszając przy tym rywali. Porykiwanie jest tak potężne, że niejeden dał się już nabrać i wziął je za niedźwiedzie odgłosy. 

Poza okresem rykowiska jelenie są raczej cichymi zwierzętami, których obecność możemy zauważyć po tropach czy śladach żerowania: zgryzionych młodych pędach (drzewka przystrzyżone na wysokości około metra to na ogół ich sprawka) oraz ‒ zimą ‒ zdartej korze z młodych drzew liściastych. Charakterystyczne są również jelenie odchody: bobki, w przypadku łań mające 1,5 do 2 cm, a u byków ‒ 2 do 2,5 cm.

Gdy zdarzy nam się wędrować o zmierzchu, zwłaszcza w okresie od jesieni do wiosny możemy usłyszeć głębokie, roznoszące się po lasach pohukiwanie. To puszczyk uralski, jedna z największych polskich sów. Część jego sporego terytorium obejmuje teren pomiędzy polaną Podskały a Doliną Kamienicy i na całym tym obszarze możemy nasłuchiwać jego nawoływania. Jeśli dopisze nam szczęście, może nawet zobaczymy lecącego bezszelestnie ducha lasu. Słowo „bezszelestnie” nie jest tu przesadą. Dzięki specjalnej budowie, jego pióra nie wydają dźwięku ocierając się o siebie, również powietrze opływa skrzydła praktycznie bezgłośnie. Jest to przystosowanie do polowania ‒ szukając i podążając za zdobyczą, puszczyk uralski, choć ma świetny wzrok, posługuje się przede wszystkim słuchem. W dodatku, przy grubszej pokrywie śnieżnej, większość gryzoni przemieszcza się pod powierzchnią śniegu ‒ sowa musi je więc namierzyć właśnie słuchem. Szum jej własnych skrzydeł nie może jej w tym przeszkadzać. Co oczywiste, bezszelestny lot pozwala również zaskoczyć zdobycz. 

Większość puszczyków uralskich ma jasne upierzenie, choć zdarzają się takie o ciemnobrązowym. Zimą zlewają się ze śnieżnym krajobrazem i trudno je zauważyć, gdy przesiadują na gałęzi drzewa – jest to nieco łatwiejsze o innych porach roku, warto więc się rozglądać. 

Podążając dalej szlakiem mijamy Papieżówkę i docieramy do miejsca, gdzie po prawej stronie znajdują się niewielkie stawy. O zmroku, jeśli będziemy bardzo, bardzo cicho, mamy szansę zaobserwować jedno z najbardziej fascynujących zwierząt w naszej faunie. Choć bóbr jest największym z euroazjatyckich gryzoni, wcale nie jest łatwo go zobaczyć. Przez długi czas życie bobrów nie było łatwe – każdy chciał mieć ciepłe bobrowe futro, a bobrowy ogon można było jeść nawet w poście (wszystko przez to, że pokryty jest łuską, a jak coś ma łuskę, to wiadomo, że jest rybą, a więc daniem postnym). Na początku XX wieku bobrów w Polsce było bardzo mało, jednak dzięki udanemu programowi reintrodukcji dziś możemy je spotkać niemal w każdej rzeczce, strumyku i nawet górskim potoku.

Te pracowite gryzonie kształtują krajobraz jak chyba żadne inne zwierzę (poza ludźmi). O ich bytności w danym miejscu mówi nam obecność tamy z mułu wymieszanego z kamykami, gałęzi i pni drzew, dzięki której powstają różnej wielkości rozlewiska. Czasem nie zobaczymy tamy, ale w oczy rzucą się nam bobrowe zgryzy – nadgryzione lub już ścięte pnie drzew i krzewów. 

Same bobry łatwiej usłyszeć, niż zobaczyć. O potencjalnym zagrożeniu ostrzegają się za pomocą charakterystycznych  gwizdów, a jeszcze częściej – uderzeń płaskiego ogona o powierzchnię wody, które brzmią jak wystrzał i niejednego przyprawiły o palpitacje.

Od stawów już niedaleka droga do Rzek, gdzie rozpoczęła się nasza trasa. A wędrówka wśród przyrody i każde spotkanie z którymś z dzikich mieszkańców Karpat zostanie z nami na zawsze!