Wokół Ciężkowic

Wycieczka w szczególności proponowana dla rodzin z dziećmi. Wędrówkę rozpoczynamy przy Muzeum Przyrodniczym im. Krystyny i Włodzimierza Tomków, które jest pierwszym przystankiem naszego spaceru. Najłatwiej dostać się tutaj samochodem, który możemy pozostawić na pobliskim parkingu. W muzeum możemy obejrzeć bogatą kolekcję okazów zwierząt i roślin Ciężkowicko-Rożnowskiego Parku Krajobrazowego i nie tylko.

Muzeum powstało w 1989 r. i jest ściśle związane z przyrodniczą działalnością Państwa Włodzimierza i Krystyny Tomków. Znajdują się tutaj liczne eksponaty zwierząt oraz roślin kolekcjonowane przez ponad 50 lat przez dr Tomka. Możemy tu obejrzeć około 200 eksponatów ptaków, niektóre z nich uważane są za rzadkie lub wymarłe. Muzeum posiada również bogatą kolekcję entomologiczną liczącą ponad 500 eksponatów owadów w tym aż 300 sztuk motyli. Korytarze muzeum zdobią pokaźne trofea łowieckie, możemy tu zobaczyć pełnowymiarowe eksponaty niedźwiedzia, jelenia czy rysia. Odpowiednio dobrany wystrój muzeum, koloryt, gra światłocieni dodają tutejszym eksponatom niepowtarzalnego charakteru.

Kolejnym przystankiem naszego spaceru jest Rynek w Ciężkowicach znajdujący się około 500 m na południe od muzeum. Ma on kształt zbliżony do kwadratu, na środku znajduje się parterowy ratusz. Rynek otoczony jest przez podcieniowe domy, niektóre z nich mają ponad 200 lat.

Miasta lokowane na prawie magdeburskim charakteryzują się układem architektonicznym, w którego skład wchodzi kwadratowy lub prostokątny rynek oraz siatka ulic przecinających się pod kątem prostym. Centrum Ciężkowic posiada właśnie taki układ urbanistyczny. Ponadto ciężkowicki rynek otoczony jest zabytkowymi (parterowymi) budynkami z podcieniami. Niektóre z domów pochodzą z końca XVIII w. Ówczesne miasto otrzymało także przywilej prowadzenia targu. Niegdyś handel odbywał się w niedziele i poniedziałki. Dzisiaj tzw. ,,jarmark” odbywa się co środę.

Z rynku udajemy się w kierunku południowym ulicą Tysiąclecia. Po ok. kilometrze spaceru docieramy do ,,Wąwozu Czarownic” w którym znajduje się jar „Wodospad”.

Wodospad znajduje się w głębokim na kilkadziesiąt metrów jarze. Kaskada ma około 10 metrów wysokości, jest podzielona dwoma progami skalnymi. Zimą przy ujemnej temperaturze ściekająca woda zamarza tworząc tzw. lodospad. Położony jest na epizodycznym cieku wodnym, jednym z dopływów Ostruszanki, który okresowo wysycha. Jar, w którym znajduje się wodospad jest uznany za pomnik przyrody.

Następnie kierujemy się do rezerwatu „Skamieniałe Miasto”, znajdującego się po przeciwnej stronie drogi gminnej. Wędrując wzdłuż niebieskiego szlaku turystycznego napotkamy wychodnie piaskowcowe, które przyjęły zadziwiające kształty.

„Skamieniałe Miasto” to rezerwat, który stanowi grupa kilkudziesięciu malowniczych skał-ostańców, utworzonych z gruboziarnistego piaskowca ciężkowickiego oraz otaczający je las mieszany. Skały te mają od kilku do kilkunastu metrów wysokości i przybierają niezwykle ciekawe kształty, będące wynikiem działania czynników atmosferycznych m.in. deszczu i mrozu. Niektóre z nich mają nadane nazwy np. Skałka z krzyżem, Cyganka, Warownia, Borsuk, Piramidy, czy też Czarownica.

O powstaniu „Skamieniałego Miasta” krąży wiele legend. Jedna z nich mówi o mieszkańcach pewnego miasta, którzy za swoje występki zostali zamienieni wraz z całym swoim dobytkiem w kamienie. „Skamieniałe Miasto” to nie tylko magiczne piaskowce, rezerwat posiada niezwykłą w skali kraju florę i faunę. Występują tu rzadkie gatunki porostów, motyli czy chrząszczy. Ponadto jaskinie i szczeliny skalne są licznie zamieszkiwane przez nietoperze.

U ,,bram „Skamieniałego Miasta”, w pobliżu dolnego wyjścia z rezerwatu znajduje się wypływające z kamiennej szczeliny źródło.

Ma ono postać kamiennego bloku z którego rurą odprowadzana jest woda. Obecność naturalnych wypływów wód jest konsekwencją występowania na terenie rezerwatu „Skamieniałe Miasto” piaskowców. Skały te są warstwami wodonośnymi tzw. fliszu karpackiego który stanowi geologiczne podłoże Pogórza Ciężkowickiego.

Będąc na skraju rezerwatu nie sposób pominąć naturalnego tarasu widokowego w postaci piaskowcowej skały, do którego prowadzi biegnąca nad drogą kładka. Można stamtąd dostrzec skałę „Czarownicę” oraz podziwiać krajobraz wraz z płynącą w dolinie rzeką Białą.

Skała ta jest symbolem rezerwatu „Skamieniałe Miasto”, a także Ciężkowicko-Rożnowskiego Parku Krajobrazowego. Swą nazwę zawdzięcza przypominającej profil czarownicy górnej części skały. Ta skalna głowa ma około 5 metrów wysokości i znajduje się nad skarpą schodzącą do rzeki Białej. Według legendy owa czarownica to kobieta, która została zamieniona w kamień za złorzeczenie księdzu spieszącemu do chorego.

Na parkingu pod „Skamieniałym Miastem” można odpocząć na ławeczkach i posilić się w tutejszym barze. Wracamy wzdłuż drogi krajowej Tarnów – Grybów. Po kilometrze marszu skręcamy w ul. Grunwaldzką prowadzącą do ciężkowickiego rynku, następnie kierujemy się do rozpoczynającego naszą wycieczkę Muzeum im. Tomków.