
Jaszczury czy smoki?
Z ulicy Grodzkiej kierujemy się w stronę Rynku Głównego – tu pod numerem 8 znajduje się Kamienica pod Jaszczurką, dzisiaj znana głównie dzięki istniejącemu w niej od lat sześćdziesiątych XX wieku klubowi Pod Jaszczurami. Godło tej kamienicy to rzeźba dwóch gryzących się gadów – dziś fasadę zdobi kopia, a oryginał znajduje się w Muzeum Narodowym w Krakowie. To późnogotycka rzeźba bardzo wysokiej klasy, datowana na schyłek XV wieku; niewykluczone, że powstała w warsztacie związanym z Witem Stwoszem.
Trudno jednoznacznie zinterpretować znaczenie tego godła. Przede wszystkim nie mamy pewności, czy to są jaszczurki, czy może małe smoki. W średniowieczu przedstawienie gryzących się zwierząt najczęściej dotyczyło walki dobra ze złem albo po prostu samego zła: agresja dzikich bestii mogła symbolizować szatana, piekło lub grzech. Zwierzęta pełzające po ziemi (jaszczurki, węże, żaby) były uznawane za symbole negatywne, podobnie jak smok. Jednocześnie jednak jaszczurka mogła mieć pozytywne znaczenie jako zwierzę chętnie wygrzewające się na słońcu, dążące do słonecznego blasku. Ponadto wierzono, że gdy jaszczurka oślepnie, to może odzyskać wzrok patrząc na wschodzące słońce. W tym poszukiwaniu przez jaszczurkę światła i ciepła dostrzegano podobieństwo do duszy ludzkiej poszukującej Boga.
Krakowska Kamienica pod Jaszczurką powstała w XIII wieku, ale była wielokrotnie przebudowywana. W XVI wieku mieściła się w niej apteka, a od 1680 roku dom należał do Bractwa Włoskiego. Później były tam sklepy i składy kupieckie, a w latach dwudziestych XX wieku znalazł tam siedzibę Bank Spółek Zarobkowych. Wówczas przekształcono fasadę, między innymi umieszczono w niej kopię średniowiecznego godła, a oryginał trafił do Muzeum Narodowego.