Wstęp
Chata chłopska
Mieszkańcy dworu byli nierozerwalnie związani z wiejską społecznością. Pierwszym prywatnym właścicielem Dołęgi został w 1820 roku Julian Pikuziński. Wtedy też został wybudowany w wiosce pierwszy dwór. Ten już nie istnieje, ale do dziś pozostała kolejna posiadłość — wzniesiona po rabacji chłopskiej. Pikuziński został właścicielem jeszcze pańszczyźnianej wioski, czyli opartej na obowiązkowej i darmowej pracy chłopów na rzecz właściciela ziemskiego. W XIX wieku, szczególnie w Galicji, napięte stosunki między ziemianami a poddanymi ulegały stopniowej eskalacji — aż do wybuchu powstania chłopskiego, zwanego rabacją. W dwa lata po niej w Galicji uwłaszczono chłopów, czyli nadano im na własność posiadaną przez nich ziemię. Zniesiono też powinności pańszczyźniane.