Eksplorowanie Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego rozpoczynamy od spaceru szlakami turystycznymi. Startujemy w Nielepicach z parkingu, przy przystanku autobusowym Nielepice Pętla i Parku im. Rotmistrza Witolda Pileckiego szlakiem zielonym i czarnym w kierunku Brzoskwini. Zmierzając dalej asfaltową ulicą Ogrodową, na jej zakręcie w lewo, kilkadziesiąt metrów za budynkiem nr 5, na rozwidleniu skręcamy w polną drogę. Ten szlak może być wyzwaniem, bo w terenie nie znajdziemy oznakowania. Po około 100 metrach polnej drogi skręcamy pod górę w prawo, by za kolejne niespełna  100 metrów znaleźć się pod skałą z krzyżem. Warto wdrapać się na sam szczyt skały, gdyż z niej mamy okazję podziwiać malownicze widoki.

Po krótkim postoju i obserwacji otoczenia, tą samą drogą wracamy na ulicę Ogrodową i łączonym szlakiem czarnym i zielonym podążamy aż do momentu ich rozdzielenia, wówczas wybieramy szlak zielony. Początkowo, do momentu spotkania szlaku niebieskiego na ulicy Ruczaj, przemierzamy pole uprawne. Za niebieskim szlakiem skręcamy w prawo, w ul. Dębową. Po chwili przed nami ukaże się kolejna skałka – wejdziemy na nią, przemierzając ścieżkę szlakiem niebieskim. Zatrzymajmy się na moment na zdobytej skałce, aby podziwiać widok na okolicę z innej perspektywy niż poprzednio.

Kolejny odcinek idziemy szlakami niebieskim i zielonym, przy ich rozdzieleniu skręcamy szlakiem zielonym w lewo, aż dotrzemy na Bukową Górę. Możemy wrócić tą samą drogą lub nieco inną,  szlakiem rowerowym aż do wsi Kamyk. Po drodze miniemy punkt widokowy na polnej drodze, skąd możemy wypatrzeć Babią Górę, a nawet Tatry. Idąc dalej szlakiem rowerowym łapiemy szlak czarny pieszy, skręcamy w lewo. Po chwili trafimy na połączenie szlaków, z którego rozpoczynaliśmy spacer idąc szlakiem zielonym.

W źródłach historycznych pierwsza wzmianka o browarze w Tenczynku pojawia się w 1553 roku, a jego właścicielami byli wtedy Andrzej i Stanisław Tęczyńscy. Ta data oznacza, że browar jest jednym z najstarszych w kraju. Wiadomo, że w połowie XVII wieku funkcjonował pod pieczą Łukasza Opalińskiego (męża Izabeli, ostatniej z rodu Tęczyńskich), który  odbudował budynek, spalony przez Szwedów podczas potopu. W XVIII wieku wraz z okolicznymi osadami, m.in. Rudnem, Zalasem, Frywałdem i Nawojową Górą, wchodził w skład klucza tenczyńskiego (dokumentu traktującego o majętności mieszkańców województwa oraz powiatu krakowskiego).

Następnie, wskutek reorganizacji dóbr, browar na lata 1773–1874 został włączony w folwark krzeszowicki. Powodem tych działań mógł być m.in. fakt przeniesienia siedziby administracji Hrabstwa Tenczyńskiego z Morawicy do Krzeszowic w latach 80. XVIII wieku lub budowa pałacu Potockich w Krzeszowicach i konieczność zapewnienia mu wsparcia finansowego. W roku 1852 hrabia Potocki przeprowadził przebudowę browaru w celu rozpoczęcia produkcji wielkoprzemysłowej piwa ordynaryjnego i dubeltowego.

Browar okres swojej wysokiej rentowności osiągnął pod koniec XVIII i na początku XIX wieku. W tym czasie propinacja (prawo do produkcji i sprzedaży piwa i gorzałki) stanowiła najważniejsze źródło dochodów pańskich. Niewielką część produkcji przeznaczano na handel w Krakowie, jej przeważającą większość zaś ordynarii zatrudnionej w folwarku. Opracowano także dane wskazujące na spożycie piwa przez społeczność chłopską w tamtym okresie – było to średnio 65 garnców rocznie na jedno gospodarstwo (250 litrów).

Na początku XIX wieku mówi się o współpracy browaru z plebanią. Miała ona polegać na przekazywaniu  piwa jako poczęstunku dla parafian, jak podają źródła „dla dogodności przychodzącym parafianom z obrzędów kościelnych”. W XX wieku piwo z Tenczynka było rozpoznawalne w Europie, sprzedawane w Koszycach, Wiedniu i Budapeszcie.

W 1904 roku piwo zdobyło złoty medal na wystawie w Pilźnie. Obecny kształt budynku pochodzi z czasów przebudowy zrealizowanej przez hrabiego Potockiego. 

Po drodze do zamku mijamy Staw Wroński, znajdujący się jeszcze w Tenczynku i zarazem na terenie Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego. Staw początkowo pełnił funkcję rekreacyjną dla mieszkańców okolicznych miejscowości. Mogli oni skorzystać z kąpieliska oraz spędzić wolny czas na wędkowaniu. W latach 70. XX wieku zaczął ulegać stopniowemu zniszczeniu. Na początku lat 2000, na skutek samoistnego przerwania się grobli, cała woda opuściła staw. Było to ostatecznym argumentem dla Urzędu Miejskiego w Krzeszowicach, aby podjąć prace naprawcze na tym obszarze. 

Staw Wroński jest niewielkim zbiornikiem wodnym, który wykazuje niski stopień eutrofizacji. Ten specjalistyczny termin z dziedziny ekologii opisuje się jako proces użyźniania zbiorników wodnych. Oznacza to, że pierwiastki biogenne, w szczególności azot i potas, powodują nadmierną produkcję glonów. Eutrofizacja doprowadza do wymierania ryb, wypłycania się zbiornika i w efekcie przekształcenia w bagno lub torfowisko. Nie jest więc to pozytywny proces. W wyniku takiej kolei rzeczy woda nabiera intensywnego zapachu, mętności, wahań stężenia tlenu w jej górnej warstwie. Skutkiem tego są warunki beztlenowe na niższych poziomach zbiornika, a w nich ryby nie są w stanie przeżyć. Z kolei duże nagromadzenie mułów prowadzi do utraty wody przez zbiornik.

Niemniej, jako że Staw Wroński nie ulega eutrofizacji, zachęcamy do odpoczynku w jego okolicy, również ze względu na interesującą małą architekturę wokół. Warto spędzić tutaj kilka chwil na obserwacji ptaków wodnych i poszerzaniu swojej wiedzy o informacje przyrodnicze zawarte na tablicach. Kto odważniejszy, może spróbować wyobrazić sobie to miejsce jako kąpielisko sprzed kilkudziesięciu lat lub rozpakować swój wędkarski sprzęt i zasiąść na rozkładanym krzesełku. 

Jako że woda jest przejrzysta, w stawie występuje kilka gatunków ryb. Można nawet zostać kibicem sportowych i rekreacyjnych zawodów wędkarskich, które organizuje tu Koło PZW Krzeszowice (zwycięzcy łowią ponad 3 kg ryb!).

Ostatnim punktem odkrywania okolic Tenczynka jest zamek Tenczyn w sąsiedniej miejscowości Rudno. Został wybudowany na najwyższym wzniesieniu Garbu Tenczyńskiego (403 m n.p.m.), na wygasłym wulkanie. Historia zamku sięga XIV wieku, kiedy król Władysław Łokietek, uznając zasługi i zaangażowanie Nawoja z Morawicy, udzielającego mu pomocy zbrojnej, powierzył mu ważny urząd kasztelana krakowskiego i przydzielił ziemie na zachód od Krakowa pod kolonizację. Nawój z Morawicy w 1319 roku założył wieś Tenczynek, by później przygotować się na wzniesienie nowej siedziby rodu, którą miał być zamek. W ten sposób powstał ród Tęczyńskich, który przez wiele pokoleń obejmował istotne stanowiska oraz był zaangażowany w ważne wydarzenia historyczne kraju, m.in. w bitwę pod Grunwaldem. Władysław Jagiełło ulokował w Tenczynie część Krzyżaków wziętych do niewoli podczas bitwy pod Grunwaldem.

W roku 1331 budowę zamku rozpoczął, ze wsparciem czeskiego budowniczego Wacława, wojewoda krakowski Andrzej Tęczyński herbu Topór. Warownia miała owalny kształt, wejście znajdowało się w ogromnej, kwadratowej wieży. Budulcem jest lokalny kamień o charakterystycznym, białym zabarwieniu i nieregularnym kształcie. Około roku 1570 nadano budowli renesansowy charakter: dobudowano krużganki na dziedzińcu, a mury zwieńczyły ozdobne attyki. Zamek stał się także żywym ośrodkiem kultury, odwiedzali go Mikołaj Rej, Jan Kochanowski, a nawet królowa Bona.

W pierwszej połowie XVII wieku ponownie powiększono zamek o zachowany do dziś barbakan. Tym samym zamek Tenczyn stał się jednym z największych w Małopolsce i największym na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. W tamtych czasach zamek konkurował z Wawelem pod kątem wyglądu i znaczenia, był nawet nazywany Małym Wawelem. Z tego okresu zachował się pierwszy plan zamku, na którym, oprócz twierdzy, szwedzki architekt Eryk Dahlberg przedstawił ogrody zamkowe, winnicę, zabudowania gospodarcze pod zamkiem i folwark.

W 1639 roku kolejnymi włodarzami zamku po rodzinie Tęczyńskich stali się Opalińscy, gdy Izabela Tęczyńska, córka Jana, ostatniego męskiego przedstawiciela rodu, wyszła za Łukasza Opalińskiego. Odbudowali zamek po zniszczeniach, będących skutkiem potopu szwedzkiego w 1656 roku. Okres świetności twierdzy zakończył się w roku 1768, kiedy uległa pożarowi i z biegiem czasu popadła w ruinę.

W XVIII wieku właścicielami zamku byli Adam Sieniawski, August Czartoryski i Izabela Lubomirska. Od początku XIX wieku aż do połowy XX wieku znajdował się w rękach Potockich .

Zamek, otrzymując w przeszłości honorowe położenie, obecnie będąc niewątpliwie atrakcją turystyczną regionu, jest świetnym punktem widokowym. Jednocześnie jego sylwetka jest rozpoznawalna z dużej odległości. Można z jego murów dostrzec wiele charakterystycznych dla Małopolski punktów. Od tych najbliższych miejscowości i terenów przyrodniczych, m.in. Puszczy Dulowskiej, po bardziej odległe Beskidy, a przy dobrej widoczności nawet Tatry.

Od 2010 roku Zamek Tenczyn jest udostępniany zwiedzającym. Organizowane są w nim liczne imprezy kulturalne, jak np. koncerty jazzowe, Juromania (promująca Jurę), Noc Kupały, festiwal historyczny Wici, inscenizacje (np. obrona zamku przed Szwedami). A zatem każdy może znaleźć powód, by odwiedzić imponującą siedzibę rodu Tęczyńskich i wyobrazić sobie tętniącą życiem możnowładczą rezydencję.