Pałac Prasy

Chcąc dotrzeć do początków „Przekroju”, powinniśmy udać się do budynku usytuowanego u zbiegu ulic Wielopole i Starowiślnej. Sam obiekt wzniesiony w latach 1920–1922 jako Bazar Polski został zaprojektowany przez Franciszka Mączyńskiego i Tadeusza Stryjeńskiego. Był to pierwszy w Krakowie wielkomiejski dom handlowy o nowoczesnej żelbetowej konstrukcji, który ze względu na podobieństwo swojej formy do okrętu nazywano również „krążownikiem Wielopole”. Kiedy w połowie lat 20. budynek odkupiła spółka wydawnicza, rozpoczął on swoją karierę jako Pałac Prasy. Do 1939 roku służył jako siedziba redakcji wielu popularnych tytułów, przede wszystkim „Ilustrowanego Kuriera Codziennego”, jednego z najważniejszych ogólnopolskich dzienników II RP. Podczas okupacji mieściła się tu zaś redakcja i drukarnia „Gońca Krakowskiego” – niemieckiej, polskojęzycznej gadzinówki.

W lutym 1945 roku, czyli zaraz po wyzwoleniu Krakowa, właśnie w Pałacu Prasy znalazł swoje miejsce świeżo utworzony przez Jerzego Putramenta „Dziennik Polski” (mieścił się tam do 2011 roku, kiedy to budynek został sprzedany nowemu właścicielowi i przestał służyć czwartej władzy). Przyszły „Przekrój” powstał jako niedzielny czterostronicowy dodatek do tegoż, początkowo zwany „Ilustracją Polską”. Choć na niezależność, jako samodzielny ogólnopolski ilustrowany tygodnik aktualności, wybił się już 15 kwietnia 1945 (na trzy tygodnie przed zakończeniem wojny) – kiedy to ukazał się pierwszy numer właściwego „Przekroju” – to wciąż powstawał jeszcze pod tym samym adresem. Jego redakcja mieściła się wówczas w jednym pokoju. „Półeczka, wieszak, okrągły stół, dwa biurka. Przy jednym redaktor naczelny, przy drugim jego zastępca (…) We dwóch robili pismo” – tak wspominał początki czasopisma Jan Kamyczek we wspominkowym artykule zamieszczonym w pięćsetnym numerze.