Wstęp
Kościół pw. św. Klemensa Papieża i Męczennika w Zawoi
U początków swojego istnienia Zawoja (jeszcze jako część wsi Skawica) należała najpierw do parafii w Mucharzu, a potem, od I połowy XVI wieku, do parafii w Makowie Podhalańskim. Pierwszy kościół zbudowano tu w połowie XVIII wieku, ale odrębność parafialną zyskał dopiero w roku 1818. Niewielka powierzchnia drewnianego kościoła szybko przestała wystarczać mieszkańcom. Obecna świątynia jest więc drugą budowlą, wzniesioną w 1888 roku według projektu architekta Karola Pietschki. Pracując na zlecenie Habsburgów, był autorem kilkuset projektów zrealizowanych na Żywiecczyźnie – od leśniczówek, budynków gospodarczych, karczm, mostów, tartaków, browarów, domów robotników po kościoły, rezydencje, kamienice i założenia ogrodowe. Do wzniesienia nowego, znacznie obszerniejszego kościoła wykorzystano materiał z poprzedniej budowli, trafiła do niego także część starego wyposażenia. Na sześciu późnobarokowych ołtarzach zobaczymy bogato zdobione wizerunki świętych oraz przedstawienia scen z życia Chrystusa i Matki Boskiej.
Uwagę przykuwa także barwna polichromia, wykonana w 1930 roku przez krakowskiego artystę Zygmunta Millę (właściciela firmy „Styl”, która w okresie międzywojennym wykonała wiele sakralnych malowideł). Malarskie elementy wnętrza zaprojektował jeszcze sam Pietschka, zaś Milla udekorował je metaforyczną treścią i bogatymi ornamentami, a wszystko w duchu popularnego w dwudziestoleciu międzywojennym stylu art déco. Wystroju świątyni dopełniają witraże – część z nich powstała zapewne jeszcze na przełomie XIX i XX wieku, te późniejsze pochodzą z lat 60. XX wieku i zostały wykonane według projektu krakowskiego artysty Witolda Jańczaka.