Kamienica Pod Rakiem

Spacer kończymy kilka kroków od Rynku, gdzie na ulicy Szpitalnej 7 znajduje się kamienica Pod Rakiem, zwana tak od zachowanego do dziś średniowiecznego godła na elewacji frontowej. Pod tym adresem mieszkała Maria Siedlecka, działaczka oświatowa i feministyczna, współzałożycielka – wraz z Kazimierą Bujwidową – Czytelni dla Kobiet, która też na jakiś czas znalazła tu swoją przystań.

Utworzona w 1895 roku Czytelnia była jedną z najważniejszych instytucji krakowskiego ruchu kobiecego, łączącą cele oświatowe, samopomocowe i emancypacyjne. Było to jedno z pierwszych miejsc, gdzie kobiety mogły się spotykać, wymieniać poglądami, skorzystać z biblioteki lub wziąć udział w różnego rodzaju prelekcjach, seminariach, wykładach czy pogadankach. Czytelnia stanowiła miejsce transferu wiedzy i informacji, ale też zaplecze infrastrukturalne dla organizowanych akcji politycznych czy pomocy społecznej. Tutaj zbierano podpisy pod petycjami domagającymi się dopuszczenia kobiet na UJ i inicjowano zjazdy kobiece. W jej ramach utworzono także sekcję walczącą z dyskryminacją i przemocą ze względu na płeć.

Do końca pierwszej dekady XX wieku Czytelnia dla Kobiet była przestrzenią skupiającą krakowski żywioł feministyczny. Wykłady wygłoszone w niej przez działaczki kobiece weszły w skład przeglądowej publikacji Głos kobiet w kwestii kobiecej, traktującej o sytuacji kobiet polskich, czyli o prawnych, ekonomicznych i kulturowych aspektach ich życia, oraz historii ruchu kobiecego. Redaktorką książki była Maria Turzyma, Kazimiera Bujwidowa zaś współautorką – napisała wstęp i pierwszy rozdział poświęcony kształceniu kobiet. Książka została wydana w 1903 roku, a dochód z jej sprzedaży przeznaczono na potrzeby gimnazjum żeńskiego.