Wstęp
Jaskinia Ciemna
Jak sama nazwa wskazuje, w tej jaskini nie znajdziemy oświetlenia. Niech jednak nie zdziwi nas to, że w jej wnętrzu zachowały się pozostałości dawnej instalacji elektrycznej. Już na początku XX wieku doprowadzano tu prąd dzięki niewielkiej elektrowni wodnej na Prądniku, położonej w pobliżu Bramy Krakowskiej. Jest to jedna z pierwszych oświetlonych jaskiń na naszych ziemiach, ale też jedna z ostatnich, którą zwiedzimy w najbardziej naturalnej formie. Jaskinia Ciemna i jej otoczenie to miejsce wyjątkowe – schronienie ludzi neandertalskich, którzy pojawili się w tej okolicy już około 120 tys. lat temu. Co roku prowadzone są tu badania archeologiczne, a wytrwała praca naukowców przyniosła rezultaty ‒ udało się odnaleźć paliczki, czyli kości dłoni neandertalskiego dziecka. O obecności neandertalczyków na terenie dzisiejszego Parku świadczą także wydobywane z wykopalisk narzędzia krzemienne – pięściaki, noże, zgrzebła. Nie dziwmy się także, gdy w czasie zwiedzania przewodnik opowie o tym, że również w tym miejscu mógł ukrywać się Władysław Łokietek, choć legenda wspomina raczej o grocie położonej po drugiej stronie doliny, na zboczach Chełmowej Góry. Czy książę był zmuszony zmieniać miejsca swojego pobytu? A może, podobnie jak do jaskini Okopy, przyciągnął tu przyszłego króla gród wzniesiony przez Konrada Mazowieckiego, dziadka Łokietka. Wystarczy przejść szlakiem zielonym nad Jaskinią Ciemną, by po kilkunastu minutach dotrzeć do pozostałości wspomnianego grodu ‒ wałów ziemnych na wzgórzu Okopy.