
Collegium Novum UJ
Nasz spacer zaczynamy od budynku Collegium Novum UJ. Wybudowany w latach 80. XIX wieku neogotycki gmach projektu Feliksa Księżarskiego to budynek-ikona krakowskiego uniwersytetu, miejsce prestiżowych wydarzeń i siedziba jego władz. To dziś trudne do wyobrażenia, ale w czasie gdy powstał, kobiety w Polsce nie miały prawa studiować. Wyższe wykształcenie było nieziszczonym marzeniem Kazimiery Bujwidowej, dlatego też włożyła wiele energii w walkę o dostęp do niego dla innych kobiet, także swoich czterech córek.
Dzięki jej brawurowemu wystąpieniu na Pierwszym Polskim Kongresie Pedagogicznym we Lwowie w 1894 roku został przegłosowany postulat dopuszczenia kobiet na galicyjskie uniwersytety. W tym samym roku, wykorzystując istniejący przepis o hospitacji, zainicjowała akcję pisania przez kobiety podań o przyjęcie na Uniwersytet Jagielloński (status hospitantki nie dawał prawa do dyplomu, ale uprawniał do uczęszczania na wykłady i zdawania egzaminów, choć każdorazowo wymagało to zgody wykładowcy). Do rektoratu wpłynęło ich wówczas ponad sześćdziesiąt. W ramach próby uczelnia przyjęła trzy kobiety na Wydział Farmacji: Janinę Kosmowską, Jadwigę Sikorską i Stanisławę Dowgiałło, prośby pozostałych odrzucono. W trybie zwykłym studentki zaczęto przyjmować trzy lata później, w 1897 roku. Nie działo się tak jednak wszędzie – najdłużej, bo aż do roku 1920, bronił się przed kobietami wydział prawa UJ.