Wstęp
Chałupa z Przegini Duchowej: stół intarsjowany
Chałupa Marianny i Mikołaja Marchewków z Przegini Duchownej to domostwo bogatych chłopów. Mikołaj, znający sztukę pisania i czytania, „bywały w świecie”, wielokrotnie był wybierany na sołtysa. Wyposażenie izby paradnej, czyli odświętnej i reprezentacyjnej, świadczy o zamożności gospodarza, a wzorowane na dworskich meble podkreślają jego pozycję i aspiracje. Można tu zobaczyć luksusowy, nietypowy dla wiejskiej chałupy stół, wykonany w zdobniczej technice intarsji, która polega na wykładaniu przedmiotów drewnianych innymi gatunkami drewna. Marchewka dostał go od biskupa w podzięce za hojne ofiary na Kościół. Po wielkim pożarze, który nawiedził Kraków w 1850 roku, wspierał odbudowę tamtejszych kościołów Franciszkanów i Dominikanów. O statusie majątkowym gospodarzy mówi także sama chałupa — solidna, wzniesiona z bali modrzewiowych, na podmurówce kamiennej, z drewnianymi podłogami i zdobieniami architektonicznymi wewnątrz oraz z przylegającą doń wozówką na zewnątrz.