Wstęp
Bartne
Bartne było i nadal jest ważnym ośrodkiem kultury łemkowskiej. Pomimo wysiedleń, jakie dotknęły Łemkowszczyznę w latach 40. ubiegłego wieku, części mieszkańców udało się powrócić do Bartnego, a ich rodziny mieszkają tam do dzisiaj. We wsi znajdują się dwie cerkwie: prawosławna i greckokatolicka. Przed II wojną światową Bartne było najbardziej znanym ośrodkiem kamieniarskim w okolicy i bardzo wielu mężczyzn zamieszkujących wieś zajmowało się tym rzemiosłem. Kamienie pozyskiwano z okolicznych gór, m.in. ze stoków Magurycza, Kornutów czy Wątkowej. Była to trudna i niebezpieczna praca, ponieważ sporej wielkości bloki skalne odłupywano dosyć prymitywnym metodami. Z tego względu bartniańscy kamieniarze łączyli się w spółki i pracowali razem. Był to ewenement, który doprowadził ich do sukcesu, co nie było regułą. Znane są nawet nazwiska najlepszych z nich. Kamienne żarna i rzeźby wykonywane przez kamieniarzy w Bartnem stały się znakiem rozpoznawczym i towarem eksportowym także po południowej stronie Karpat. Do dziś na cmentarzu w Bartnem można podziwiać potężne krzyże wykonane z piaskowca. Bartniańscy kamieniarze, zamiast konkurować ze sobą, wybrali współpracę, dzięki której tworzyli dzieła unikalne w skali całej Łemkowszczyzny.