Zapraszamy na spacer tematyczny „Węgierskie ślady w Krakowie”. Nie jest to typowa trasa turystyczna, nie ma własnych oznaczeń, a jedynym materiałem, który pozwala na jej przemierzenie jest przewodnik.
Kościół św. Andrzeja
Płyta nagrobna żony Józefa Szalayego, Alojzy oraz syna Władysława. Węgierska rodzina Szalaych przyczyniła się w XIX wieku do rozwoju uzdrowiska w Szczawnicy. Aby rozpropagować właściwości leczniczych wód, Szalay w 1857 roku napisał w języku polskim i niemieckim Przewodnik dla odwiedzających szczawnickie źródła lecznicze, w rok później zaś wydał w Krakowie Album szczawnicki czyli nabrzeża górnego Dunajca zdobiony litografiami z własnych rysunków. Józef Szalay (1839-1879) był jednym z założycieli Towarzystwa Tatrzańskiego.
Kościół Franciszkanów
Fragmenty nagrobka Franciszka Wesselényiego (1554-1594), zausznika Stefana Batorego. Podczas pożaru, który wybuchł w klasztorze w 1850 roku, marmurowy nagrobek, najprawdopodobniej wykonany przez Santiago Gucciego, uległ bardzo poważnym uszkodzeniom.
Grób błogosławionej Salomei, córki księcia krakowskiego, Leszka Białego, siostry Bolesława Wstydliwego. W 1225 roku Salomea (1211-1268) poślubiła Kolomana, syna węgierskiego króla Andrzeja II. Po śmierci męża w 1245 roku założyła zgromadzenie klarysek w Zawichoście. Dzięki jej staraniom w 1262 roku Bolesław Wstydliwy ufundował w Grodzisku obok Skały pierwszy klasztor klarysek. Stanisław Wyspiański uwiecznił postać bł. Salomei na jednym ze znajdujących się w kościele Franciszkanów witraży.
Bursa węgierska
Na Akademię, która dzięki królowej Jadwidze wznowiła swoją działalność, w wiekach XIV – XVI licznie przybywali cudzoziemcy. Z dokumentów wynika, że w 1463 roku na wszechnicę krakowską zapisało się tylu młodych Węgrów, że stanowili czwartą część ogółu studentów. W 1467 roku powstała w Krakowie bursa węgierska w domu Helsztyńskiego przy ulicy Brackiej. Wkrótce stała się ona prawdziwym centrum humanistycznym. Spośród węgierskich bursowiczów 209 otrzymało tytuł bakalarza, a 41 stopień magistra. Niestety w połowie XVI wieku bursa węgierska została zamknięta.
Pałac pod Baranami
Na ścianie kamienicy od strony ul. św. Anny widnieje tablica pamiątkowa poświęcona Bálintowi Balassiemu, najwybitniejszemu poecie węgierskiego renesansu, który wielokrotnie gościł w Polsce. Podczas jednego z takich pobytów zatrzymał się w Pałacu pod Baranami, należącym wówczas do Franciszka Wesselényiego, dworzanina i zaufanego króla Stefana Batorego. Balaski zakochał się w żonie gospodarza, Annie Szárkándy, co zaowocowało napisaniem znakomitego cyklu wierszy „Do Celii”.
Drukarnia Wietora
W XVI wieku przy ul. Gołębiej działała drukarnia Hieronima Wietora. Powstała w niej najstarsza węgierska książka drukowana – Listy św. Pawła w tłumaczeniu węgierskim Benedeka Komjátiego. Od Wietora pochodzi również najstarszy zachowany tekst drukowany w języku węgierskim Pt. Dziecięce rozmowy. W 1527 roku Hieronim Wietor wydał gramatykę łacińską, zlecając Jánosowi Sylwestrowi (jeden z pierwszych tłumaczy Pisma Świętego na język węgierski, Sylwester studiował w Krakowie) dopisanie komentarzy węgierskich do niemieckich i polskich.
Collegium Maius
Collegium zostało ufundowane przez Władysława Jagiełłę w 1400 roku. Mieścił się w nim wydział humanistyczny i teologia, a od 1450 roku wydział medyczny. Niegdyś przy wejściu do uniwersytetu widniała tablica poświęcona węgierskim studentom, którzy pobierali nauki na Akademii Krakowskiej w XVI i XVII wieku. Obecnie tablica ta znajduje się w budynku Collegium Novum.
Pałac Spiski
Pałac ten, składający się z dwóch zrośniętych ze sobą budynków, w XVI wieku należał do rodziny Wesselényich. Później przeszedł ręce Lubomirskich, do których należał dziedziczny tytuł starosty spiskiego (stąd nazwa pałacu). W 1701 roku nocował tu Franciszek II Rakoczy, który przygotował wówczas słynne powstanie Austriakom.
Kościół św. Barbary
Wewnątrz kościoła, po prawej stronie pod chórem, znajduje się tablica pamiątkowa tzw. Boglarczyków, czyli wychowanków polskiego liceum w Balatonboglár z lat II wojny światowej. Gimnazjum to było podczas wojny jedyną legalnie działającą szkołą średnią w Europie. W latach 1939 1944 205 uczniów otrzymało tu świadectwa maturalne.
Kościół św. Szczepana
Plac przyjął swą nazwę od stojącego tu do 1802 roku kościoła św. Szczepana. Obok świątyni znajdowała się kaplica św. św. Macieja i Mateusza, która do 1583 roku należała do zakonu jezuickiego. Przebywał tu jako nowicjusz w latach 1588 – 1599 Pétér Pázmány, późniejszy prymas Węgier. Rolę, jaką odegrał w ruchu kontrreformacyjnym na Węgrzech, można porównać do roli Piotra Skargi w Polsce.
