Jak podają autorzy przewodnika po Lanckoronie* , jest ona „modelowym przykładem tradycyjnego układu działek siedliskowych i rozłogu pól (…), z zachowanym do dzisiaj średniowiecznym rozplanowaniem miasteczka i jego historycznych przedmieść”. Mamy więc w Lanckoronie duży, brukowany rynek i gęstą sieć uliczek, a także piękne, stare domy, które – niestety – nie pamiętają czasów króla Kazimierza Wielkiego (ale o tym za moment). 

Mieszkańcy miejscowości prześcigają się w pomysłach na ozdobienie domu, aranżację ogrodu czy przystrojenie okien. A że robią to ze smakiem, spacer po Lanckoronie w dużej mierze polega na przyglądaniu się domom, ogrodom i oknom. Z tych ostatnich, często umiejscowionych bardzo nisko, niemal na wysokości chodnika, zerkają nie tylko kwiaty, ale i przeróżne figury aniołów (bo Lanckorona, jak wiadomo, należy właśnie do nich), kolorowych kogucików czy kotów. 

Wróćmy jednak do średniowiecza i Kazimierza Wielkiego. Król ten w 1366 roku lokował Lanckoronę na prawie magdeburskim i dał jej takie same przywileje, jakie miał wówczas Kraków (między innymi prawo do cotygodniowych targów czwartkowych, wyrębu drzew w granicach miasta czy przywozu piwa dla mieszczan).

Historię miasteczka poznacie, odwiedzając Izbę Muzealną im. prof. Antoniego Krajewskiego. Dowiecie się tu również, jak wyglądała Lanckorona przed wielką pożogą, która w drugiej połowie XIX wieku strawiła niemal całą jej zabudowę (muzeum mieści się w jedynym ocalałym wówczas budynku). Zobaczyciemiędzy innymi makietę przedstawiającą rynek przed pożarem, a także Izbę Konfederatów Barskich. 

bilet normalny: 4 zł

bilet ulgowy: 3 zł

sobota: 9.00–17.00

niedziela: 12.00–19.00

W pozostałe dni na zwiedzanie można umówić się, dzwoniąc pod numer: 33 876 35 67 lub pisząc wiadomość na adres: gok_lanckorona@tlen.pl.

Wędrując dość stromą ulicą św. Jana, dotrzemy do dwóch ciekawych miejsc. Pierwszym z nich jest kościół parafialny pw. Narodzenia św. Jana Chrzciciela. Z ufundowanej przez Kazimierza Wielkiego około 1366 roku gotyckiej świątyni zachowały się jedynie mury magistralne z przyporami (była ona kilkakrotnie przebudowywana). Wewnątrz kościoła zobaczymy między innymi bogato rzeźbiony ołtarz główny – jeden z najcenniejszych przykładów sztuki wczesnobarokowej w Małopolsce. Tutejszy najstarszy dzwon kościelny pochodzi natomiast z XVI wieku. 

Nad położoną na zboczu Góry Lanckorońskiej wsią królują ruiny XIV-wiecznego zamku, niegdyś strzegącego granicy pomiędzy ziemią krakowską a Księstwem Oświęcimskim. To właśnie drugie interesujące miejsce, do którego dotrzemy, pnąc się ulicą św. Jana.

Po kilkunastominutowym marszu zobaczymy co prawda wyłącznie fragmenty zamku – fundamenty wież i pozostałości muru tarczowego, ale stąd możemy udać się na dalszą wędrówkę jedną z tras wiodących wokół Góry Lanckorońskiej (łącznie liczą one około 10 km, obejmują 2 punkty widokowe i 4 altany przeciwdeszczowe). Tak więc do dyspozycji mamy: Dawny Trakt Królewski, Aleję Zakochanych, Drogę na Moczary, Aleję Cichych Szeptów i Drogę do Dawnego Kamieniołomu. 

Wróćmy jednak do zamku – zapisał się on na kartach historii głównie za przyczyną konfederacji barskiej, kiedy to w 1768 roku został zajęty przez konfederatów pozostających pod wodzą Maurycego Beniowskiego. W 1771 roku pod murami zamku rozegrała się – zakończona porażką konfederatów – bitwa pod Lanckoroną. Później zamek przekształcono w więzienie, a po jego przeniesieniu do Wadowic – wysadzono. 

Na rogu ulic Świętokrzyskiej i Zamkowej stoi kolejny z tych przyciągających uwagę, malowany na biało dom. To słynna Cafe Arka, w której można nie tylko skosztować świetnej kawy i pysznych ciast, ale także obejrzeć oryginalne, ceramiczne rzeźby (między innymi dwa jednorożce) czy pochodzące z różnych stron świata znaczki pocztowe, tworzące kawiarnianą tapetę. Właścicielka Arki – Ewa Budzowska – wykorzystała oryginalne znaczki, powiększyła je kserograficznie i nalepiła na białych ścianach wewnątrz budynku.

Równie uroczy jest kawiarniany ogródek, z którego można przejść do Galerii Arka, także prowadzonej przez właścicieli kawiarni.

poniedziałek–piątek, niedziela: 10.00–21.00

sobota: 10.00–22.00 

*Lanckorona. Miasteczko na wzgórzu, pod red. D. Zaręby, Lanckorona 2007.