Chałupa Gąsieniców Sobczaków
Autor: Karolina Pachla-Wojciechowska, Licencja: CC BY-SA
Około 1830 roku Joachim Gąsienica Sobczak wzniósł w wiosce Zakopanem drewnianą chałupę o konstrukcji zrębowej, nakrytą gontowym dachem. Budynek następnie rozbudował jego syn Jan, a w 1877 roku wnuk Joachima, Stanisław, odziedziczył część rodzinnego domu i przeniósł ją na sąsiednią działkę, gdzie pozostała aż do czasów nam współczesnych. Była to dzisiejsza biała izba, która pełniła rolę pomieszczenia reprezentacyjnego i była wykorzystywana do zamieszkania tylko w okresie letnim. W 1885 roku do przeniesionej izby została dobudowana druga, dziś zwana czarną, a następnie komora od północy, a od południa ganek. Izba czarna była głównym pomieszczeniem, w którym w przeszłości koncentrowało się życie góralskiej rodziny, stał w nim piec, pełniła rolę kuchni. Ulokowana obok komora służyła jako magazyn.
W 1975 roku chałupę zakupiło Muzeum Tatrzańskie, rok później budynek wpisano do rejestru zabytków.
W drugiej połowie lat 70. chałupa została wyremontowana, a w jej wnętrzach prezentowano prace prawnuka Joachima – Stanisława Gąsienicy Sobczaka „Johyma” (uznanego rzeźbiarza i ceramika). W 1981 roku budynek został zaadaptowany na mieszkanie służbowe. Od 2001 roku mieściło się tu muzeum harcerstwa. Siedem lat później przeprowadzony został remont: zrekonstruowane zostało typowe wnętrze izby czarnej z czasów Witkiewicza (m.in. na podstawie jego rysunku). W rogu białej izby stanął piec – rekonstrukcja jednego z tych, które zaprojektował Witkiewicz do Chaty Dembowskich. W 2009 roku w Chałupie otwarto wystawę Styl Zakopiański – Inspiracje. Prezentuje ona najcenniejsze eksponaty z pierwszej kolekcji sztuki ludowej na Podhalu Marii i Bronisława Dembowskich. W zbiorach znalazły się obrazy na szkle, ceramika, łyżniki, rzeźba, strój, sprzęty pasterskie – o ozdobnej formie i bogatym zdobnictwie.
Co zawierają zbiory Dembowskich i jak były gromadzone? Zapraszamy do lektury artykułu Katarzyny Kobylarczyk Zbiór wieszczki Mary: http://2012.dnidziedzictwa.pl/przewodnik-w-tym-sek/.
Źródło: Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego
Źródło: Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego
Fot. K. Pachla-Wojciechowska, CC BY SA
