Autor: archiwum MIK, Licencja: CC BY-SA
O krakowskich
szopkach słyszał chyba każdy. Nie każdy wie natomiast, że aby je obejrzeć można
wyruszyć także poza Kraków. Dzięki naszemu miniprzeglądowi, dowiecie się, gdzie
można je znaleźć.
XIX-wieczne szopki
krakowskie były… teatrzykami kukiełkowymi. W tym czasie Kościół zakazał już
urządzania w świątyniach nadmiernie wesołych przedstawień jasełkowych. Murarze
i budowlańcy, którzy zimą cierpieli na brak zamówień, robili więc własne
minikościółki z wieżami i krużgankami, umieszczali w nich figurki na sznurkach
(z obowiązkowym Herodem z łatwo „ucinalną” głową, któremu Śmierć mówiła: „za
twe zbytki, pójdź do piekła, boś ty brzydki”) i stawali na Rynku, by dać się
wynająć na domowy teatrzyk, zwany „puszczaniem lalek”. Michał Ezenekier był
weteranem szopkowym – tworzył od 1864 roku. Swojej słynnej szopce nadał kształt
kościoła Mariackiego. Dziś wielu szopkarzy nazywa ją „szopką-matką” – dała
bowiem początek charakterystycznemu i niepowtarzalnemu stylowi szopek
krakowskich.
Szopka kukiełkowa autorstwa Franciszka Zięby
Szopka kukiełkowa
wykonana została przez stolarza Franciszka Ziębę w roku 1935 na potrzeby inscenizacji pt. Szopka
Libiąska dla Zespołu Sekcji Amatorskiej Związku Strzeleckiego w
Libiążu.
Podstawa
szopki jest dostosowana do potrzeb teatru marionetkowego. Centralną część
stanowi scena nawiązująca do wyglądu stajenki betlejemskiej. Nad nią znajduje
się srebrzysta kopuła zwieńczona 6-ramienną gwiazdą. Zewnętrzne ramy stanowią
dwie wysokie wieże z zegarami, witrażami i oknami. Ich elewacja pokryta jest
reliefowym zdobieniem, pomalowanym na ceglasty kolor imitujący cegiełki. Szopka
ma wewnątrz oświetlenie elektryczne.
We
wrześniu 1939 roku szopka została ukryta u państwa Kobyleckich, gdzie
przetrwała okupację i pierwsze lata po wojnie. Od nich trafiła do zborów
muzealnych. Komplet oryginalnych figurek nie zachował się.
Zobaczycie
ją w: Muzeum – Narodowym Parku Etnograficznym w Wygiełzowie i Zamku Lipowiec.
Opracowanie: Piotr Bujakiewicz (Muzeum — Nadwiślański Park Etnograficzny w Wygiełzowie i Zamek Lipowiec), © wszystkie prawa zastrzeżone
Szopka krakowska z lalkami
Prezentowana szopka krakowska została wykonana przez
mieszkanców Dobczyc i podarowana Muzeum Regionalnemu w Dobczycach przez
miejscowych strażaków.
Ta niezwykle misternie wykonana szopka jest
przykładem nie tak dawnej jeszcze tradycji przygotowywania w podkrakowskich
miejscowościach szopek bożonarodzeniowych. Jest dwupoziomowa, dominuje kolor
czerwony. Daszki zostały pokryte kłosami zboża. Lalki umieszczone w szopce
zostały wykonane z drewna i tkaniny.
Zobaczycie ją w: Muzeum
Regionalnym PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach
Opracowanie: Maria Topa (Muzeum Regionalne PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach), Redakcja WMM, © wszystkie prawa zastrzeżone
Szopka krakowska Macieja Moszewa
Szopka krakowska wielokondygnacyjna,
trzywieżowa, zmechanizowana i oświetlona. Środkowa wieża wzorowana na wyższej
wieży kościoła Mariackiego. We wnęce Święta Rodzina, Matka Boska kołysze
Dzieciątko umieszczone w kołysce. Wokół całej szopki poruszają się postaci:
kolędnicy (kolędnik z gwiazdą, turoń, kolędnik z szopką), św. Mikołaj, Trzej
Królowie z darami oraz Lajkonik. Za balustradą II kondygnacji dwie kopuły
nawiązujące do Kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu. W oknach witraże, ciepła
kolorystyka. Ponad dachami porusza się na księżycu Pan Twardowski.
Zobaczycie ją w: Muzeum Historycznym
Miasta Krakowa
Opracowanie: Redakcja WMM, CC-BY 3.0 PL
Źródło: www.muzea.malopolska.pl
Fot. M. Cieszwski, CC BY SA ND, flickr.com