Przegląd szopek

Autor: archiwum MIK, Licencja: CC BY-SA

O krakowskich szopkach słyszał chyba każdy. Nie każdy wie natomiast, że aby je obejrzeć można wyruszyć także poza Kraków. Dzięki naszemu miniprzeglądowi, dowiecie się, gdzie można je znaleźć.

 XIX-wieczne szopki krakowskie były… teatrzykami kukiełkowymi. W tym czasie Kościół zakazał już urządzania w świątyniach nadmiernie wesołych przedstawień jasełkowych. Murarze i budowlańcy, którzy zimą cierpieli na brak zamówień, robili więc własne minikościółki z wieżami i krużgankami, umieszczali w nich figurki na sznurkach (z obowiązkowym Herodem z łatwo „ucinalną” głową, któremu Śmierć mówiła: „za twe zbytki, pójdź do piekła, boś ty brzydki”) i stawali na Rynku, by dać się wynająć na domowy teatrzyk, zwany „puszczaniem lalek”. Michał Ezenekier był weteranem szopkowym – tworzył od 1864 roku. Swojej słynnej szopce nadał kształt kościoła Mariackiego. Dziś wielu szopkarzy nazywa ją „szopką-matką” – dała bowiem początek charakterystycznemu i niepowtarzalnemu stylowi szopek krakowskich.    

Szopka kukiełkowa autorstwa Franciszka Zięby  

Szopka kukiełkowa wykonana została przez stolarza Franciszka Ziębę w roku 1935 na potrzeby inscenizacji pt. Szopka Libiąska dla Zespołu Sekcji Amatorskiej Związku Strzeleckiego w Libiążu. Podstawa szopki jest dostosowana do potrzeb teatru marionetkowego. Centralną część stanowi scena nawiązująca do wyglądu stajenki betlejemskiej. Nad nią znajduje się srebrzysta kopuła zwieńczona 6-ramienną gwiazdą. Zewnętrzne ramy stanowią dwie wysokie wieże z zegarami, witrażami i oknami. Ich elewacja pokryta jest reliefowym zdobieniem, pomalowanym na ceglasty kolor imitujący cegiełki. Szopka ma wewnątrz oświetlenie elektryczne.   We wrześniu 1939 roku szopka została ukryta u państwa Kobyleckich, gdzie przetrwała okupację i pierwsze lata po wojnie. Od nich trafiła do zborów muzealnych. Komplet oryginalnych figurek nie zachował się.

Zobaczycie ją w: Muzeum – Narodowym Parku Etnograficznym w Wygiełzowie i Zamku Lipowiec.  
Opracowanie: Piotr Bujakiewicz (Muzeum — Nadwiślański Park Etnograficzny w Wygiełzowie i Zamek Lipowiec), © wszystkie prawa zastrzeżone

Szopka krakowska z lalkami

Prezentowana szopka krakowska została wykonana przez mieszkanców Dobczyc i podarowana Muzeum Regionalnemu w Dobczycach przez miejscowych strażaków. Ta niezwykle misternie wykonana szopka jest przykładem nie tak dawnej jeszcze tradycji przygotowywania w podkrakowskich miejscowościach szopek bożonarodzeniowych. Jest dwupoziomowa, dominuje kolor czerwony. Daszki zostały pokryte kłosami zboża. Lalki umieszczone w szopce zostały wykonane z drewna i tkaniny.

 Zobaczycie ją w: Muzeum Regionalnym PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach
Opracowanie: Maria Topa (Muzeum Regionalne PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach), Redakcja WMM, © wszystkie prawa zastrzeżone

Szopka krakowska Macieja Moszewa

Szopka krakowska wielokondygnacyjna, trzywieżowa, zmechanizowana i oświetlona. Środkowa wieża wzorowana na wyższej wieży kościoła Mariackiego. We wnęce Święta Rodzina, Matka Boska kołysze Dzieciątko umieszczone w kołysce. Wokół całej szopki poruszają się postaci: kolędnicy (kolędnik z gwiazdą, turoń, kolędnik z szopką), św. Mikołaj, Trzej Królowie z darami oraz Lajkonik. Za balustradą II kondygnacji dwie kopuły nawiązujące do Kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu. W oknach witraże, ciepła kolorystyka. Ponad dachami porusza się na księżycu Pan Twardowski.

Zobaczycie ją w: Muzeum Historycznym Miasta Krakowa
Opracowanie: Redakcja WMM, CC-BY 3.0 PL

Źródło: www.muzea.malopolska.pl
Fot. M. Cieszwski, CC BY SA ND, flickr.com