Spacer rozpoczynamy na rynku. Stamtąd udajemy się dalej ulicą Dunajewskiego, następnie przechodzimy ulicą Szwedzką i Wąsowiczów. Przy ulicy Wąsowiczów, w podwórzu, znajduje się bożnica (Synagoga Bajsn Nusn), dom modlitw żydowskich, w którym nabożeństwa odbywają się jedynie okazjonalnie.

Spod bożnicy kierujemy się ulicą Szwedzką w stronę Rynku i dalej ulicą Piotra Skargi, aż do ulicy Bożniczej, która doprowadzi nas do synagogi (wejście znajduje się od strony ulicy Berka Joselewicza). Obecnie budynek stanowi filię Muzeum Okręgowego. W galerii zobaczyć można ekspozycję pokazującą pamiątki po nowosądeckich Żydach zatytułowaną Byli wśród nas.

Po wizycie w synagodze kierujemy się w stronę ruin zamku królewskiego. Za skrzyżowaniem po lewej stronie znajduje się Przedsiębiorstwo Produkcji Lodów „Koral”, gdzie dawniej mieściła się rzeźnia miejska oraz przylegająca do niej rzeźnia rytualna.

Za mostem na rzece Kamienicy skręcamy w lewo w ulicę Rybacką, która doprowadza nas na kirkut – cmentarz żydowski. Wracamy tą samą trasą do ulicy Piotra Skargi, prowadzącą na rynek.

Dawna Synagoga – pochodzi z 1746 roku, dom modlitw Żydów sądeckich, obecnie muzeum. Informacje na temat godzin otwarcia oraz wystaw stałych i czasowych można znaleźć na stronie internetowej muzeum.

Synagoga Bajs Nusn – zbudowana na przełomie XIX i XX wieku przez Natana Kriszera, członka grupy chasydzkiej z Nowego Sącza. W czasie II wojny światowej hitlerowcy zdewastowali synagogę i urządzili w niej magazyn. Zniszczeniu uległy wówczas cenne malowidła naścienne. W latach 1992-1993 z inicjatywy Jakuba Müllera przeprowadzono rozległy remont, dzięki któremu synagoga ponownie może pełnić swoje funkcje.

Wskazówka: bożnica – nie jest w ogóle oznakowana, stąd mogą pojawić się problemy z jej zidentyfikowaniem. Poznać ją można jedynie po niewielkim napisie w języku hebrajskim znajdującym się nad wejściem. 

Kirkut (cmentarz żydowski) – pochodzi z końca XIX wieku. Znajduje się tam około 200 ocalałych po wojnie macew, w tym grób Chaima Halberstama (słynnego, pochodzącego z Nowego Sącza cadyka, założyciela chasydzkiej dynastii Sanz) z 1875 roku, do którego pielgrzymują chasydzi i inni pobożni Żydzi. W czasie wojny sądecki kirkut był miejscem egzekucji Żydów i Polaków. Ku czci ofiar umieszczono pomnik z napisem Ofiarom hitlerowskiego barbarzyństwa i bohaterom walki o wolność narodu polskiego 1939-1945 r. Brama cmentarza jest zamknięta, aby wejść, należy skontaktować się z osobą opiekującą się kirkutem, dzwoniąc pod podany tam numer telefonu.

Wskazówka: przed rozpoczęciem spaceru dobrze jest udać się do Centrum Informacji Turystycznej w Nowym Sączu znajdującej się przy ulicy Piotra Skargi 2, gdzie miła i przyjazna obsługa rozwieje wszelkie wątpliwości, doradzi oraz zaopatrzy w niezbędne plany miasta oraz foldery informacyjne.

Opracowanie trasy: Beata Dziubanowska
Fot. synagoga Bjs Nusn, Karol Głąb, Wikipedia, CC BY SA 3.0.